رادیاتور یکی از اجزای حیاتی خودرو است که وظیفه خنک نگه داشتن موتور را بر عهده دارد. با گرم شدن موتور در حین کار، رادیاتور با گردش مایع خنک کننده در مجاری خود و عبور هوا از میان پرههای آن، گرمای اضافی را به محیط منتقل میکند و از داغ شدن بیش از حد موتور جلوگیری میکند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع رادیاتور ماشین، نحوه عملکرد آنها و نکاتی برای انتخاب و نگهداری صحیح رادیاتور بپردازیم.
امداد رسانی در جاده: اگر در جاده دچار مشکل شدید، می توانید با امداد خودرو امداد جان ما تماس بگیرید و از خدمات امداد رسانی در جاده بهره مند شوید.
تماس با امداد خودرو امدادجان۴۸۲۸۷۴۴۴
دستهبندی رادیاتورها بر اساس کاربرد
به طور کلی، رادیاتورها را میتوان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
- رادیاتور آب: این نوع رادیاتور، رایجترین نوع رادیاتور در خودروها است و وظیفه خنککنندگی موتور را بر عهده دارد.
- رادیاتور بخاری: این رادیاتور، گرمای مورد نیاز سیستم گرمایشی کابین را از طریق مایع خنککننده موتور تامین میکند.
- رادیاتور کولر (کندانسور): این رادیاتور در سیستم تهویه مطبوع خودرو استفاده میشود و با خنک کردن گاز مبرد، گرمای آن را گرفته و هوای خنک را به داخل کابین هدایت میکند.
دستهبندی رادیاتورها بر اساس جنس
رادیاتورها از نظر جنس نیز به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که رایجترین آنها عبارتند از:
- رادیاتور آلومینیومی: رادیاتورهای آلومینیومی به دلیل وزن کم، کارایی بالا و قیمت مناسب، در حال حاضر پرکاربردترین نوع رادیاتور در خودروها هستند.
- رادیاتور مسی: رادیاتورهای مسی در گذشته به طور گسترده در خودروها استفاده میشدند، اما به دلیل قیمت بالا و وزن بیشتر، جای خود را به رادیاتورهای آلومینیومی دادهاند.
- رادیاتور برنجی: رادیاتورهای برنجی به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در برخی از خودروهای خاص، مانند خودروهای سنگین، استفاده میشوند.
دستهبندی رادیاتورها بر اساس نوع ساخت
از نظر نوع ساخت نیز میتوان رادیاتورها را به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- رادیاتور لانه زنبوری: این نوع رادیاتور، رایجترین نوع رادیاتور در خودروها است و از شبکهای از لولههای نازک و پرههای آلومینیومی تشکیل شده است.
- رادیاتور لوله با پره: در این نوع رادیاتور، از لولههای ضخیمتر و پرههای کمتری استفاده میشود و به دلیل ساختار سادهتر، از قیمت پایینتری نیز برخوردار هستند.
نکاتی برای انتخاب رادیاتور مناسب
انتخاب رادیاتور مناسب برای خودرو، به عوامل مختلفی مانند نوع خودرو، شرایط آب و هوایی و نوع رانندگی بستگی دارد. به طور کلی، در هنگام انتخاب رادیاتور باید به نکات زیر توجه کرد:
- جنس رادیاتور: رادیاتورهای آلومینیومی به دلیل مزایایی که ذکر شد، برای اکثر خودروها مناسب هستند.
- اندازه رادیاتور: رادیاتور باید با توجه به فضای موجود در خودرو و نیازهای خنککنندگی موتور انتخاب شود.
- نوع ساخت رادیاتور: رادیاتورهای لانه زنبوری به دلیل کارایی بالاتر، برای خودروهایی که در شرایط سخت کار میکنند یا در آب و هوای گرمسیری تردد میکنند، مناسبتر هستند.
- برند رادیاتور: انتخاب برند معتبر و شناخته شده، میتواند ضمانت کیفیت و عملکرد رادیاتور را به شما بدهد.
نکاتی برای نگهداری از رادیاتور
برای حفظ عملکرد صحیح رادیاتور و افزایش طول عمر آن، باید به نکات زیر توجه کرد:
- سطح مایع خنککننده را به طور مرتب چک کنید و در صورت نیاز، آن را به حد مطلوب برسانید.
- از ضد یخ مناسب با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه خود استفاده کنید.
- سیستم خنککننده را به طور مرتب از نظر نشتی بررسی کنید.
- رادیاتور را به طور دورهای (حداقل سالی یک بار) شستشو دهید.
- از رانندگی در شرایطی که موتور بیش از حد گرم میشود خودداری کنید.
اجزای اصلی رادیاتور
- هسته رادیاتور: هسته رادیاتور، بخش اصلی رادیاتور است که از شبکهای از لولههای باریک و پرههای فلزی (معمولا آلومینیومی) تشکیل شده است. مایع خنککننده از درون این لولهها جریان پیدا میکند و گرمای موتور را جذب میکند. پرههای رادیاتور نیز با افزایش سطح تماس، به انتقال حرارت به هوای محیط کمک میکنند.
- مخزن رادیاتور: مخزن رادیاتور، در قسمت بالایی رادیاتور قرار دارد و وظیفه ذخیره مایع خنککننده اضافی و کنترل سطح آن را بر عهده دارد. همچنین درپوش مخزن رادیاتور، به حفظ فشار مناسب سیستم خنککننده کمک میکند.
- لولههای ورودی و خروجی: این لولهها، وظیفه انتقال مایع خنککننده به رادیاتور (ورودی) و از رادیاتور به موتور (خروجی) را بر عهده دارند.
- فن رادیاتور: فن رادیاتور، با ایجاد جریان هوا از میان پرههای رادیاتور، به خنک شدن سریعتر مایع خنککننده کمک میکند. فن رادیاتور معمولا توسط ترموستات کنترل میشود و در مواقعی که دمای موتور از حد مشخصی بالاتر میرود، روشن میشود.
نحوه عملکرد رادیاتور
- جریان مایع خنککننده: با روشن شدن خودرو، واترپمپ، مایع خنککننده را از طریق بلوک سیلندر موتور که در اثر احتراق داغ شده است، به سمت رادیاتور به گردش در میآورد.
- انتقال گرما: مایع خنککننده داغ از درون لولههای هسته رادیاتور عبور میکند و گرمای خود را به پرههای رادیاتور منتقل میکند.
- خنک شدن مایع: هوای خنک از بیرون خودرو توسط فن رادیاتور یا جریان طبیعی هوا از میان پرههای رادیاتور عبور کرده و گرما را از پرهها جذب میکند. به این ترتیب، مایع خنککننده داخل رادیاتور خنک میشود.
- بازگشت مایع خنک به موتور: مایع خنک شده از طریق لوله خروجی رادیاتور به موتور باز میگردد و مجددا گرما را از موتور جذب میکند. این چرخه به طور مداوم در حال انجام است و دمای موتور را در محدوده مطلوب نگه میدارد.
انواع رادیاتور بر اساس نحوه انتقال حرارت
- رادیاتور با جریان هوا طبیعی (پسیو): این نوع رادیاتورها معمولا در خودروهای کممصرف با قدرت موتور پایین استفاده میشوند. در این نوع رادیاتور، خنک شدن مایع خنککننده تنها با جریان طبیعی هوا در اثر حرکت خودرو صورت میگیرد.
- رادیاتور با جریان هوا اجباری (اکتیو): در اکثر خودروهای امروزی، از رادیاتور با جریان هوا اجباری استفاده میشود. در این نوع رادیاتور، یک فن الکتریکی در پشت رادیاتور تعبیه شده است که با روشن شدن، جریان هوای خنک را از میان پرههای رادیاتور عبور میدهد و باعث خنک شدن سریعتر مایع خنککننده میشود.
عیبیابی رادیاتور
برخی از نشانههای خرابی رادیاتور عبارتند از:
- بالا رفتن غیرعادی دمای موتور: این علامت میتواند به دلیل نشت مایع خنککننده، گرفتگی لولههای رادیاتور و یا خرابی فن رادیاتور باشد.
- کاهش سطح مایع خنککننده: این نشانه میتواند حاکی از نشتی در رادیاتور، مخزن رادیاتور و یا شلنگهای متصل به آن باشد.
- زنگزدگی و خوردگی رادیاتور: این امر میتواند باعث کاهش کارایی رادیاتور و در نهایت خرابی آن شود.
- روشن شدن چراغ هشداردهنده دمای موتور: این چراغ در صورت بالا رفتن بیش از حد دمای موتور روشن میشود و نشاندهنده وجود مشکل در سیستم خنککننده است.
در صورت مشاهده هر یک از علائم فوق، باید هر چه سریعتر به تعمیرگاه مراجعه کرده و نسبت به عیبیابی و تعمیر رادیاتور اقدام نمایید.
